وب 3.0 چیست؟ همه چیز در مورد نسل بعدی اینترنت!
وب 3.0 (Web 3.0) نامی است که با استفاده از آن، به نسل بعدی اینترنت اشاره می‌شود. نسلی که تمرکز خود را بر روی موضوعی جذاب منعکس کرده است: انتقال قدرت. وب 3.0 می‌خواهد قدرت را از کمپانی‌های بزرگ تکنولوژی بگیرد و آن را به کاربران بسپارد. ابعاد مختلف وب 3.0 هنوز بسیار ناشناخته هستند و بشر هنوز چیز زیادی در مورد آن نمی‌داند. اما امروز و در سال 2022، یک جمله را می‌توان با قطعیت کامل گفت: ما در حال حاضر، فقط نوک کوه یخ را می‌بینیم.
وب 3، اصطلاحی است که اخیرا زیاد به گوش می‌رسد. این اصطلاح، به نسل بعدی اینترنت اشاره دارد که پروتکل‌های غیرمتمرکز را ترویج می‌کند و هدف آن، کاهش وابستگی کاربران به شرکت‌های بزرگ تکنولوژی مانند یوتیوب، نتفلیکس و آمازون است. اما موضوع دقیقا چیست و چرا ذهن همه را به خود مشغول ساخته است؟
وب 3.0 چیست؟
برای فهمیدن وب3 و یافتن پاسخ سوال، منطقی ترین راه این است که نگاهی به گذشته بیاندازیم.
وب 1.0
اولین نسخه از اینترنت که آن را وب 1.0 می‌خوانیم، در اواخر دهه 90 میلادی ظهور کرد. نسل اول اینترنت، فقط از لینک‌ها و هوم پیج‌ها تشکیل شده بود. در آن زمان، وبسایت ها تعاملی نبودند و هیچ شباهتی به وبسایت‌های امروزی نداشتند. تنها کاری که می‌شد در آن نسخه از اینترنت انجام داد، این بود که مردم می‌توانستند مطالبی را مطالعه کنند و همچنین مطالب خود را برای مطالعه دیگران، به اشتراک بگذارند.
برایان بروکس، مدیرعامل بیت فیوری، در دسامبر 2021 و طی سخنرانی خود در کنگره ایالات متحده، این موضوع را با بیان هوشمندانه، توضیح داد.
- بروکس گفت:
“اگر مردم حساب اصلی AOL خود را به یاد بیاورند، می‌توانند مجموعه‌ای از محتواهایی را ببینند که تعاملی نیستند اما در AOL ارائه می‌شوند. روشی که مجله تایم استفاده کرد تا به شما، مقاله‌هایی را که می‌خواستند در مجله‌هایشان ببینید را نشان دهند. اینبار می‌توانستید آن را روی یک مانیتور ببنید.”
وب 2.0
سپس، وب 2.0 آمد. مردم این ورژن از اینترنت را نسل “خواندنی/نوشتنی” اینترنت می‌نامیدند. زیرا کدنویسی‌های وب 2.0، این امکان را می‌داد تا کاربران به جای اینکه فقط متن را بخوانند، فایل آن را باز کرده و ویرایش کنند. این ورژن از اینترنت به مردم اجازه می‌داد که فقط مصرف کننده محتوا نباشند. بلکه متن‌های خود را بنویسند و محتوای تولید شده را در وبسایت‌هایی مانند تامبلر، انجمن‌های اینترنتی و مارکت‌هایی مانند کریگز لیست، منتشر کنند.
پس از مدتی، عموم مردم از نحوه جمع آوری داده‌های شخصیشان توسط غول‌های فناوری و استفاده از این اطلاعات برای تبلیغات و کمپین‌های بازاریابی، آگاه شدند. به ویژه فیس بوک که بارها به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی، مورد توجه قرار گرفته و در سال 2019، با جریمه 5 میلیارد دلاری مواجه شد. این مبلغ، بزرگترین جریمه‌ای است که تاکنون توسط کمیسیون تجارت فدرال (FTC) صادر شده است.
اگرچه وب 2.0 خدمات رایگان شگفت انگیزی را برای جهان به ارمغان آورده است، اما بسیاری از مردم از “باغ‌های دیواری” جدیدی که شرکت‌های بزرگ فناوری ایجاد کرده‌اند خسته هستند. آنها می‌خواهند کنترل بیشتری بر داده‌ها و محتوای خود داشته باشند. اینجاست که وب 3.0 وارد می‌شود.
وب 3.0
وب 3 چیست : وب 3 را می‌توان با عنوان “خواندنی/نوشتنی/تصاحب کردنی” توصیف کرد. ما در نسل سوم اینترنت به جای آنکه برای استفاده از خدمات رایگان، محبور باشیم اطلاعات شخصی خود را در اختیار شرکت‌های فناوری بگذاریم، می‌توانیم در مدیریت پروتکل‌ها و نحوه تنظیم عملکرد آنها سهیم باشیم. ما در این نسل اینترنت، دیگر فقط مصرف کننده و مشتری نخواهیم بود و دارای سهام هستیم.
در وب 3.0، این سهام “توکن” یا “رمزارز” نام دارد. کاربران به تناسب مقدار رمزارزهای خود، بخشی از مالکیت شبکه‌های غیر متمرکز وب 3.0 یا همان بلاکچین‌ها را در اختیار خواهند داشت. اگر در یک بلاکچین به اندازه کافی توکن در اختیار داشته باشید، در تصمیم‌گیری های مختلف شبکه حرفی برای گفتن خواهید داشت. دارندگان توکن‌های حاکمیتی، می‌توانند برای شرکت در تصمیم‌گیری های مرتبط با آینده بلاکچین، آنها را خرج کنند. واضح ترین نمونه‌های این توکن ها، توکن‌های طرفداری است که تیم‌های فوتبال در میان طرفداران خود عرضه می‌کنند.
- برایان بروکس:
“مخلص کلام این است که آنچه در اینترنت غیرمتمرکز اتفاق می‌افتد، توسط سرمایه‌گذاران تصمیم گیری آن با سرمایه‌گذاران است. در مقابل، آنچه در اینترنت اصلی اتفاق می‌افتد توسط توییتر، فیسبوک، گوگل و تعداد کمی از شرکت‌های دیگر تصمیم‌گیری می‌شود.”
چه کارهایی را می‌توان در WEB 3.0 انجام داد؟
وب 3.0، گسترش ساختار هایی را ممکن می‌سازد که به موجب آنها، محصولاتی که زمانی متمرکز بودند، تحت روش‌های جدید اداره شوند. در این روش‌های جدید، تصمیم گیری به عهده یک قدرت مرکزی نخواهد بود و “حاکمیت تعاونی” به ارمغان خواهد آمد. در وب 3.0، هر چیزی را می‌توان به شکل توکن درآورد. خواه یک تصویر میم باشد، بخشی از یک اثر هنری باشد، پست‌های افراد در رسانه‌های اجتماعی، بلیط‌های یک سمینار انگیزشی و…، همگی مواردی هستند که می‌توان آنها را توکنایز کرد.
صنعت بازی و گیمینگ، یک مثال عالی از این تغییر پارادایم است. گیمرها، بی وقفه در حال گله و شکایت هستند. آنها به شبکه‌های اجتماعی می‌آیند و درباره باگ‌های موجود در بازی مورد علاقه‌شان، خراب شدن گیم پلی به علت آپدیت‌های منتشر شده و…، سازندگان بازی را مورد ملامت و سرزنش قرار می‌دهند. در اکثر اوقات نیز بازیسازان اعتنای خاصی نمی‌کنند. چرا که اولا سود خود را از فروش بازی کرده‌اند و همچنین، به علت علاقه زیاد مردم به بازی‌های رایانه‌ای، قدرت دست آنهاست.
دلیل این موضوع واضح است. وقتی شما چیزی را دوست داشته باشید، چشمتان را بر روی ضعف‌های آن خواهید بست. درست مانند شخصی که شریک عاطفی خود را دوست دارد و به همین دلیل، چشم خود را بر روی اختلالات رفتاری او می‌بندد، گیمر ها نیز به این دلیل که نمی‌توانند در خارج از بازی مورد علاقه‌شان، لذت و هیجانی مشابه را تجربه کنند، مجبور هستند باگ ها را تحمل کنند. بازیسازان، انحصار را در دست دارند. انحصار یعنی قدرت. وقتی هدف بازی ساز کسب سود باشد و به آن برسد، دیگر چیزی برایش مهم نیست.
اما صنعت بازی مانند فروشگاه‌های زنجیرهای یا رستوران‌های سطح شهر نیست. اگر شما از رفتار یک صندوقدار یا گارسون خوشتان نیاید، هزاران رستوران و فروشگاه دیگر موجود است که می‌توانند خدمات مورد نیاز شما را ارائه دهند. اما مگر چند نفر، چند شرکت یا چند استودیو در دنیا وجود دارند که می‌توانند فورتنایت، کالاف دیوتی، سایبرپانک 2077 و… را بسازد؟
با وب 3، گیمرها می‌توانند روی خود بازی سرمایه گذاری کنند و در مورد نحوه انجام کار ها رای دهند. شرکت‌های بزرگ وب 2 مانند متا (فیسبوک سابق) و یوبیسافت، در حال ایجاد جهان‌هایی مجازی هستند که بخشی از آن توسط وب 3 پشتیبانی می‌شود. توکن های غیرقابل تعویض (NFT) نقش بزرگی در تغییر شکل صنعت بازی ایفا خواهند کرد. یکی از این بازی‌های تتان آرنا نام دارد که در دوره ارزهای دیجیتال ساران آکادمی، آموش آن موجود است.
ان اف تی ها توسط بازیکنان جمع آوری می‌شوند و به آنها این امکان را می‌دهند که تنها مالک آیتمی باشند که در بازی به دست می‌آورند. آیتم‌هایی مانند املاک، پوسته اسلحه، آواتارهای مختلف، کارکترهای قابل بازی و…، از جمله مواردی هستند که با کمک تکنولوژی ان اف تی، به مالکیت مطلق بازیکنان در می‌آیند.
انتقاد از وب 3
انتقاد اصلی از فناوری وب 3.0 این است که از ایده آل‌های خود کوتاهی می‌کند. مالکیت بر شبکه‌های بلاکچین، به طور مساوی توزیع نمی‌شود. بلکه اولین خریداران و همچنین سرمایه گذاران خطرپذیر هستند که در عمل، مالکیت را به دست گرفته‌اند. جک دورسی، مدیرعامل شرکت بلاک، اخیرا در توییتری جدالی را با سرمایه گذاران خطرپذیر داشته و چنین انتقاداتی را در مورد WEB 3.0 به آنها وارد ساخت.
ایده‌ای به نام «نمایش تمرکز زدایی» در قلب این انتقادات است. این ایده می‌گوید که پروژه‌های بلاک چین فقط از نظر نام غیرمتمرکز هستند و در ماهیت، اینچنین نیستند. بلاک چین‌های خصوصی، سرمایه‌گذاری‌های خطرناک توسط سرمایه گذاران خطر پذیر، پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) که در آن، تنها چند نفر کلید صدها میلیون دلار را در دست دارند و…، همگی نمونه‌هایی از نمایش تمرکز زدایی ( یا به عبارتی دیگر، تئاتر عدم تمرکز) هستند.
علی‌رغم جامعه پروتکل‌های ظاهراً بدون رهبر، چهره‌های مشخصی در صدر بلاکچین‌ها حضور دارند. ایزابلا کامینسکا، سردبیر بلاگ آلفاویل در فایننشال تیامز، به قدرت عظیمی اشاره کرد که ویتالیک بوترین، یکی از بنیانگذاران اتریوم همچنان بر روی شبکه دارد. حتی اگر دیگر در توسعه آن دخالتی نداشته باشد.
-
کامینسکا گفت:
“ویتالیک در نوع خود یک پدیده خنده دار و متناقض است. او به‌عنوان رهبر معنوی یک سیستم بی‌سر عمل می‌کند. در حالی که تأثیر و نفوذی باورنکردنی بر این سیستم بی‌سر ایجاد کرده و بر آن نظارت دارد.”
در پروتکل‌های مالی غیرمتمرک نیز، اوضاع بهتر از این نیست. آنها در اکثر اوغات با غیبت رای دهندگان کواجه می‌شوند. این پروتکل‌ها اغلب به زیرساخت‌های متمرکز متکی بوده و بر سر راه آنها موانع زیادی وحود دارد. به ویژه با توجه به این نکته که به نظر می‌رسد ایجاد بلاکچین جادوی، مخفیانه‌ای است که فقط متخصص‌ترین مهندسان به آن دسترسی دارند.
آینده WEB 3.0
وب 3 با وجود تمام مشکلاتی که با آنها مواجه است، پتانسیل زیادی دارد. همانطور که در مقدمه گفته شد، تنها چیزی که در سال 2022 می‌توانیم با قاطعیت کامل درمورد وب 3 بگوییم، این است که اطلاعاتی که در مورد آن داریم فقط 10 درصد واقعیت است.
ما در سال 2010، فقط 10 درصد از اطلاعاتی که امروز درمورد بلاکچین می‌دانیم را در دسترس داشتیم. در سال 2008، تنها چیزی که درمورد بیت کوین می‌دانستیم، مطالبی بود که ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر منتشر کرده بود. در ابتدا تلفن‌های همراه فقط وسیله‌ای برای تماس گفتن بودند. اما امروز می‌توانیم با استفاده از آن ترید کنیم و ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنیم. اینکه امروز بخواهیم وب 3 را کاملا بشناسیم، اتفاقی است که نمی‌توان کوچک ترین احتمالی را برای رخ دادن آن در نظر گرفت. آیا آن را بیش از حد ایده آل نشان می‌دهند یا پتانسیل‌هایی دارد که هنوز به ذهن بشریت خطور نکرده است؟ پاسخ این سوالات فقط در کتاب زمان نوشته شده‌است.
دیدگاهتان را بنویسید